Wetenschap in Beeld onderzoekt de wetenschap achter Game of Thrones. Deze keer kijken we naar de doden.
Doden tot leven wekken
Is de dood omkeerbaar?
Als een mens of dier sterft in Game of Thrones, wekt de leider van de doden hem weer tot leven. In de echte wereld kunnen mensen niet herrijzen, maar een nieuw experiment heeft ons wel een grote stap dichterbij gebracht.
De afgelopen jaren is ontdekt dat de dood niet op één moment intreedt. Het is een proces, waarbij de systemen van het lichaam het in een verschillend tempo begeven over een periode van 12 uur na de laatste hartslag. Terwijl de cellen in de hersenen na 5 à 10 minuten al afsterven, kan de huid tot 12 uur blijven leven.
Dat betekent dat iemand wiens hart niet meer klopt in principe gereanimeerd kan worden, als je er snel genoeg bij bent – en in 10 procent van de gevallen lukt dat ook. Evenzo kunnen andere processen van de dood worden teruggedraaid. In één instantie was dat tot dusver niet mogelijk: als de hersenactiviteit stopt. Hersendood wordt daarom gezien als het definitieve einde van een mensenleven.
Recent hebben hersenonderzoekers van de Yale University echter de hersenen van dode varkens weer opgewekt door er bloed in te pompen. Hiervoor werden de afgehakte koppen gebruikt van zo’n 200 slachtvarkens. Miljarden hersencellen fungeerden vier uur nadat ze van het lijf waren gescheiden nog perfect.
Afgehakte hersenen komen tot leven
Met chemicaliën en de juiste doorbloeding heeft een Amerikaans onderzoeksteam circa 200 dode varkensbreinen in leven gehouden.
1. Kunstbloed wordt in hersenen gepompt
De hersenen worden in een gesloten kringloop geplaatst, een BrainEx. Een pomp- en warmtesysteem brengt bloed en chemicaliën in de hersenen. Door de chemicaliën zwelt het weefsel niet op.
2. Circulatie bereikt alle uithoeken
Tegelijk wordt er bloed tot in de kleinste haarvaten gepompt. De bloedsomloop in de haarvaten brengt zuurstof en voeding naar de cellen en als het bloed niet meer stroomt, sterven de cellen af.
3. Hersencellen gedijen
Na vier uur was het weefsel nog onbeschadigd en werkten miljarden cellen normaal. De hersenen vertoonden geen tekenen van complexe activiteit zoals gedachten. Dat zou een volgende stap kunnen zijn.
Blauw vuur
Het blauwe vuur van de dode draak is heter dan het gele van de levende.
Is blauw vuur het heetst?
De kleur van vuur varieert en geeft aan hoe warm de vlammen zijn. .
In Game of Thrones is de draak van de Koning van de Nacht sterker dan gewone draken, en het blauwe vuur van het beest kan een honderden meters hoge ijsmuur veranderen in een hoop blubber. Ook in de werkelijke wereld is blauw vuur over het algemeen heter dan geel, oranje en rood vuur.
De kleur is een indicatie van de hitte die vrijkomt bij een chemische reactie. De temperatuur hangt af van het type brandstof dat brandt en de hoeveelheid zuurstof. Geelrood vuur duidt op een zogenoemde onvolledige verbranding, waarbij bijvoorbeeld hout verbrandt zonder voldoende aanvoer van zuurstof.
Het hout doorloopt dan een proces dat pyrolyse heet. Daarbij worden de chemische componenten afgebroken tot gassen die zo verbranden dat koolstof roet wordt. Het proces is ineffectief, en daardoor zijn de vlammen meerkleurig en minder warm. Vuur in het rood-oranje-gele kleurenspectrum komt zelden boven de 1600 graden Celsius uit.
Blauw vuur duidt op een zuiverdere, volledige verbranding, waardoor er ook meer warmte wordt gegenereerd. Blauw vuur kan duizenden graden heet worden.
Weerbeheersing
Temperatuurdalingen en sneeuw volgen het leger van de doden.
Kunnen we het weer beheersen?
De komst van de doden in de serie Game of Thrones gaat vaak gepaard met een temperatuurdaling en sneeuwstormen. Of het dodenleger het weer bewust naar zijn hand zet, is onduidelijk, maar hoe dan ook kan het weer van grote invloed zijn op een veldslag. In de echte wereld zijn we al in staat om lokaal regen te maken.
Kleine deeltjes als zilverjodide worden aan een wolk toegevoegd, wat van invloed is op de hoeveelheid neerslag. Zilverjodide bindt druppeltjes water, waardoor die zich verzamelen tot grotere druppels, die als regen, sneeuw of hagel op de grond vallen als ze zwaar genoeg worden.
De methode kan de hoeveelheid en het soort neerslag veranderen en wordt onder andere op vliegvelden ingezet tegen mistbanken.
Chemicaliën wekken neerslag op
1. Verbrandingskamers stoten chemische stof uit
Als er een wolk nadert, stoken de onderzoekers het vuur op in de verbrandingskamer die zilverjodide uitstoot.
2. Zilverjodide vormt waterdruppels
Het vocht in de wolk wordt verzameld rond de zilverjodidekernen en condenseert, waardoor er waterdruppels of ijskristallen in de wolk worden gevormd.
3. Er valt kunstmatige neerslag
Als de druppels of ijskristallen zwaar genoeg zijn, vallen ze als regen of sneeuw uit de wolk.