De gilaspecht leeft in het zuidwesten van Noord-Amerika in de woestijn en nestelt graag in de karakteristieke, tot 15 meter hoge saguarocactussen.
De stekels van de saguaro zitten meestal zo ver uit elkaar dat de gilaspecht ertussen kan zitten zonder zich te prikken.
De specht nestelt het liefst in de hoogste cactussen. Door de hoogte en de stekels kunnen op de grond levende roofdieren, zoals slangen, het nest niet bereiken.
Cactus lijdt onder bezoek van de specht
Als de gilaspecht nesten bouwt, wordt het buitenste deel van de stam van de saguaro, waar de plant water opslaat, aangetast. Maar de specht bestuift ook de bloemen.
De nestwand is zo sterk dat deze op de grond blijft liggen als de cactus dood is. De nesten hebben de vorm van laarzen en worden wel saguaro boots genoemd.
De gilaspecht hakt een nest uit in de cactusstam in de vorm van een zeven. Als het gat af is, geneest de cactus weer. Daarbij scheidt hij een kurksubstantie af, die gaandeweg een harde, beschermende wand vormt rond het nest.
Gilaspechten en gouden grondspechten zijn de enige vogels die consequent nestelen in de saguaro. Achtergelaten nestgaten worden overgenomen door andere vogels, zoals kleine uilen, purperzwaluwen en torenvalken.