Van witte haai tot walvishaai: gids voor bekende en minder bekende haaien
Wat is de gevaarlijkste haaiensoort ter wereld? Welke haai is het grootst? En is de citroenhaai geel van kleur?
Haaien zijn fascinerende beesten, en in de oceanen komen ruim 500 verschillende haaiensoorten voor. Ze zijn lang niet allemaal gevaarlijk voor de mens, en sommige zijn zo zeldzaam dat ze niet eens een Nederlandse naam hebben.
Hier kun je meer lezen over een aantal meer of minder bekende haaiensoorten.
Witte haai: De witte haai maakt de meeste dodelijke slachtoffers
Als de dodelijke tanden van de witte haai afbreken, groeien er nieuwe terug. Zo kan hij in de loop van zijn leven duizenden tanden krijgen.
Helemaal boven aan de voedselketen staat de witte haai of mensenhaai. Die haaiensoort boezemt ons niet voor niets angst in.
Een volwassen witte haai meet circa 6 meter en heeft een bek van een meter lang, vol driehoekige tanden met gezaagde randen.
Hoewel de witte haai veel mensenlevens op zijn geweten heeft, is hij niet bijzonder dol op mensenvlees. Als een witte haai een mens aanvalt, komt dat vaak doordat de haai ons voor een zeehond aanziet.
De witte haai komt voor in de meeste vaarwateren die niet te koud zijn: het liefst zwemt hij in water van boven de 12 graden. Maar een enkele keer dwaalt een witte haai af naar het noorden en raakt hij in koeler water verzeild.
Video: Bekijk de witte haai Deep Blue
6 meter. Zo lang was de witte haai waar een team duikers in 2019 op stuitte bij Hawaï. Met haar indrukwekkende lengte en een gewicht van zo’n 2,5 ton is dit een van de grootste witte haaien die ooit zijn waargenomen. Ze kreeg de naam Deep Blue.
Walvishaai: De grootste haai ter wereld
Walvishaai: De grootste haaiensoort ter wereld en een lieverd
De grootste nu levende haai ter wereld is ook de grootste vis ter wereld, maar het is een goeiige lobbes. De walvishaai leeft van plankton en kleine visjes, die hij met zijn enorme bek uit het water filtert.
Een walvishaai kan 14 meter lang worden en tot 30 ton wegen. Het dier leeft in tropische wateren en wordt maximaal 70 jaar oud.
Omdat 's werelds grootste haaiensoort zo'n vreedzaam beest is, is het een toeristische attractie geworden om ermee te duiken. Er worden reizen georganiseerd waarbij je je door een zwemmende walvishaai kunt laten meetrekken.
Haaionderzoekers zijn echter niet enthousiast over deze praktijk, want die zou de walvishaai schade toebrengen.
Hamerhaai: De haai met ogen aan de zijkant van zijn hoofd
De bijzondere vorm van de kop van de hamerhaai was tot voor kort een raadsel.
De hamerhaai is eigenlijk niet één haaiensoort, maar een familie van haaien die uit negen verschillende soorten bestaat.
De kleinste hamerhaaien zijn in volwassen uitvoering nog geen meter lang, terwijl de grootste – de grote hamerhaai – zo'n 6 meter lang worden en gevaarlijk kunnen zijn voor de mens.
Tot voor kort wisten we niet waarom hamerhaaien er zo uitzien. Maar onlangs is gebleken dat ze door de uitstaande ogen een beter zicht hebben in alle richtingen.
Ook heeft de hamerhaai dankzij zijn brede, dunne snuit een beter elektrisch zintuig. Daarmee kan het dier bewegingen van prooidieren waarnemen.
Stierhaai: De kleine, vergeten, aanvallende haai
De stierhaai is een compacte haai. Maar laat je niet in de luren leggen door zijn mollige kop: de stierhaai behoort tot de drie haaiensoorten die het vaakst mensen aanvallen.
Samen met de witte haai en de tijgerhaai staat de stierhaai in de top 3 van haaiensoorten die het vaakst mensen aanvallen. Stierhaaien worden tot 2,5 meter lang en zijn stevig gebouwd, zeg maar rustig dik. Het is een van de weinige haaiensoorten die in zowel zout als zoet water kan leven.
De stierhaai houdt het meest van laag water en komt daardoor vaak in contact met mensen.
Her en der op het internet kun je lezen dat de stierhaai van alle dieren het meeste testosteron produceert en dat bodybuilders daarom graag stierhaai eten.
Dit is echter een fabeltje, afkomstig uit het computerspel Grand Theft Auto, waarin iemand beweert dat zijn spieren groter zijn geworden dankzij testosteron van een stierhaai.
Tijgerhaai: De op een na dodelijkste
Het gestreepte patroon van de tijgerhaai is bij jonge haaien het best zichtbaar en vervaagt met de jaren.
Een tijgerhaai kan 4,5 meter lang worden en is daarmee de op vier na grootste haaiensoort. De haai dankt zijn naam aan het streeppatroon op zijn huid.
In de loop der jaren hebben tijgerhaaien in totaal 28 mensen gedood. Alleen de witte haai heeft meer dodelijke slachtoffers gemaakt.
De inheemse bevolking van Hawaï ziet de tijgerhaai als een heilig dier met bijzondere eigenschappen, zoals een geweldig, magisch zicht. Dat heeft er mogelijk mee te maken dat deze haaiensoort vooral 's nachts jaagt.
Haringhaai: De bedreigde roofvis van Scandinavië
De haringhaai komt in koudere wateren voor. In de Noordzee ter hoogte van Denemarken bijvoorbeeld, vanwaar hij vaak naar de Oostzee zwemt.
Ondanks hun agressieve uiterlijk en imposante 3,5 meter lengte zijn haringhaaien ongevaarlijk voor de mens. Ze leven van kleine vissen zoals haring en makreel. De haringhaai wordt met uitsterven bedreigd en is daarom in de hele EU beschermd.
Citroenhaai: De meest onderzochte haai
De gele citroenhaai valt zelden mensen aan.
Met zijn gele kleur kan de citroenhaai zich uitstekend camoufleren op de tropische zandbodems. Deze haai kan ruim 3 meter lang worden en komt voornamelijk in de Caraïben voor.
De citroenhaai is een haaiensoort waar we heel veel over weten. Dat komt doordat een Amerikaanse haaienonderzoeker de vis in de jaren 1960 uitgebreid heeft bestudeerd.
Het vlees van de citroenhaai wordt in veel culturen als een delicatesse beschouwd, en van de huid wordt leer gemaakt.
Veel pleziervissers hopen deze haaiensoort dan ook aan de haak te slaan.
Ballonzwelhaai: De kleine, opgeblazen haai
Door de tekening op zijn huid en het 'vriendelijke' uiterlijk ziet de ballonzwelhaai er niet uit als een typische haai. De vis behoort tot de kathaaien en voelt zich het best thuis op de zeebodem.
Ballonzwelhaaien worden maximaal een meter lang en leven langs de Amerikaanse kust van de Stille Oceaan.
De ballonzwelhaai heeft veel vijanden en staat op het menu van onder andere zeehonden en grotere haaien. Om zich tegen zijn vijanden te beschermen, verschuilt de haai zich onder rotsen, neemt hij zijn staart in zijn bek en blaast hij zich op tot de dubbele omvang.
Op die manier is de haai moeilijker uit zijn schuilplaats te trekken, en aan deze verdedigingstactiek dankt de vis zijn naam.
Franjehaai: Palingachtige haai leeft in de diepte
Franjehaai is een van de bizarste haaiensoorten in zee
De franjehaai lijkt wel wat op een paling en gedijt het best in zeer diep water. Het is een van de oudste haaiensoorten die nu leven.
Als wij er een zien, is het meestal een dood exemplaar dat op het strand is aangespoeld. Een heel enkele keer zwemt een franjehaai een visnet binnen.