Waardoor lichten de ogen van dieren op in het donker?
Het ziet er griezelig uit als je in het donker een foto maakt van je kat of met een sterke zaklamp schijnt in de jungle. Hoe komt het dat dierenogen ‘licht geven’?
Een lichtbundel of cameraflits kan ’s nachts op de savanne laten zien of er een troep leeuwen in de buurt is.
Dat de ogen van katten en andere dieren in het donker oplichten, komt door een laag in hun oog, het tapetum lucidum. Deze laag zit achter op het lichtgevoelige netvlies en weerkaatst het licht dat daardoorheen gaat.
Zo kunnen de lichtgevoelige cellen in het oog het licht nogmaals benutten. De reflectie verhoogt de lichtgevoeligheid van de ogen aanzienlijk (bij katten met zo’n 50 procent) en is dus vooral nuttig voor nachtdieren.
Met name katachtigen hebben zo’n reflecterende laag, maar hij komt bij meer soorten voor – zij het niet bij mensen of andere primaten. De rode ogen die wij soms hebben op foto’s, worden veroorzaakt door reflecties van het netvlies zelf. De rode kleur komt van de vele bloedvaten, die het oog van zuurstof en voedingsstoffen voorzien.
GA ELKE MAAND MEE NAAR HET FASCINERENDE DIERENRIJK als abonnee van Wetenschap in Beeld.
Oplichtende ogen lokken prooi
Een reflecterende laag achter het netvlies, het tapetum lucidum, laat dierenogen oplichten.
Sommige dieren hebben echter een rood tapetum lucidum.
Zo komen rode ogen veel voor bij vogels die ’s nachts actief zijn, en bij sommige soorten licht elk oog zelfs op in een andere kleur. Bij vissen kan de reflectie zo krachtig zijn dat onderzoekers denken dat de dieren deze als lamp gebruiken om hun prooi te vinden of te lokken.
Het tapetum lucidum komt alleen voor bij gewervelde dieren, maar motten hebben vergelijkbare lichtversterkende structuren.
Bij hen is het een nanolaagje op de ogen dat voorkomt dat het licht wordt weerkaatst, ter bescherming tegen roofdieren.
Reflecterende laag geeft ogen kleur
Achter in het oog van bepaalde diersoorten zit een reflecterende laag, het tapetum lucidum, dat het oog doet oplichten.
