Van de 50.000 spinnensoorten die we kennen, zijn circa 200 spinnen in mindere of meerdere mate giftig voor de mens.
Daarvan zijn er weer vier geslachten potentieel dodelijk. Deze worden ‘medisch significante spinnen’ genoemd en omvatten de geslachten Atrax, Latrodectus, Loxosceles en Phoneutria.
De zeer giftige spinnen leven in tropische en subtropische gebieden en kunnen niet overleven in koudere klimaten.
Dus zelfs als een van de giftigste spinnen ter wereld als verstekeling op een containerschip in onze contreien terechtkomt, blijft hij meestal niet lang in leven.
Giftigste spinnen ter wereld
De giftigste spinnen ter wereld verschillen in grootte en komen uit diverse werelddelen. Maar wat ze gemeen hebben, is dat je er liever niet door gebeten wordt.
Dit zijn enkele van de giftigste spinnen ter wereld:
- Latrodectus bishopi
- Bruine weduwe
- Roodrugspin
- Zwarte weduwe
- Vioolspin
- Braziliaanse zwerfspin
- Australische tunnelwebspin
De giftigste spinnen ter wereld kunnen twee soorten gif hebben: necrotisch gif, dat het weefsel laat afsterven, of neurotoxisch gif, dat het zenuwstelsel aantast.
De meeste giftige spinnen gebruiken hun gif om hun prooi rustig te maken, maar een paar agressieve soorten zetten het in om zichzelf te verdedigen. Als een giftige spin een mens bijt, is dat altijd uit zelfverdediging.
Lees verder om meer te weten te komen over ’s werelds giftigste spinnen.
Latrodectus bishopi
De Latrodectus bishopi leeft in zandduinen in Florida en is een zeldzaam familielid van de weduwen.
- Gif: Neurotoxisch gif. Zoek medische hulp als de wond gaat ontsteken.
- Habitat: Voornamelijk in Florida
- Geslacht: Latrodectus
- Grootte: Het lijf van het vrouwtje is 1,2 tot 1,6 centimeter lang, het mannetje is drie keer zo klein.
Latrodectus bishopi is familie van de zwarte weduwe en is te herkennen aan zijn rode poten en rode voorlijf. Het achterlijf is zwart met rode of oranje vlekken en op de onderkant heeft de giftige spin een tekening die kan lijken op een zandloper, een driehoek of iets dergelijks.
Alle weduwen, ook Latrodectus bishopi, hebben neurotoxisch gif dat het zenuwstelsel aantast en giftig is voor de mens.
Latrodectus bishopi is echter geen agressieve spin en er zijn maar heel weinig beten bekend, en überhaupt geen sterfgevallen.
Symptomen van een beet zijn spierpijn, misselijkheid en soms krampen.
Bruine weduwe
De bruine weduwe is een bereisde spin. De soort heeft zich van Zuid-Afrika verspreid naar Japan, Australië, de VS, Midden-Amerika en zelfs Hawaï in de Stille Oceaan.
- Gif: Neurotoxisch gif. Zoek medische hulp als de wond gaat ontsteken.
- Habitat: Tropisch en subtropisch klimaat
- Latijnse naam : Latrodectus geometricus
- Geslacht: Latrodectus
- Grootte: Het lijf van het vrouwtje is 1,2 tot 1,6 centimeter lang, het mannetje is drie keer zo klein.
De bruine weduwe is ook familie van de zwarte weduwe en wordt gekenmerkt door zijn bruine tinten, die variëren van lichtbruin tot bijna zwart.
Op het achterlijf van de bruine weduwe staan oranje, gele, witte en zwarte patronen, en op het onderlijf heeft de spin een oranje patroon in de vorm van een zandloper. Net als de andere weduwen heeft hij een neurotoxisch gif.
De bruine weduwe wordt echter als minder giftig beschouwd dan de zwarte weduwe, omdat hij per beet minder gif inspuit.
Een beet van de bruine weduwe kan echter nog steeds spierpijn, misselijkheid, krampen en roodheid veroorzaken.
Medische hulp zal zelden nodig zijn en er zijn geen sterfgevallen geregistreerd.
Roodrugspin
In een roodrugspinrelatie is het gebruikelijk dat het vrouwtje het mannetje opeet. Ze lust vooral mannetjes die zich goed kunnen voortplanten, de rest mag vluchten.
- Gif: Neurotoxisch gif. Zoek medische hulp als de wond gaat ontsteken.
- Habitat: Australië, Zuidoost-Azië en Nieuw-Zeeland
- Latijnse naam: Latrodectus hasselti
- Geslacht: Latrodectus
- Grootte: Het vrouwtje is circa 1 centimeter lang, het mannetje slechts 3-4 millimeter.
De roodrugspin is zwart en heeft een karakteristieke oranjerode streep op het achterlijf.
De roodrugspin komt in vrijwel heel Australië voor, ook in stedelijke gebieden, waar hij zich soms in huizen vestigt.
Net als de andere spinnen van het geslacht Latrodectus is de roodrugspin niet agressief. Hij kan wel bijten om zijn eieren te beschermen.
Een beet van de roodrugspin veroorzaakt lokale pijn, gezwollen lymfeklieren, zweten en hartkloppingen.
De hevigheid van de symptomen varieert naargelang de hoeveelheid gif die de spin inspuit. Dit is echter nooit een dodelijke dosis.
Hoewel er elk jaar een paar honderd mensen door de roodrugspin gebeten worden, zijn er nog geen dodelijke slachtoffers gevallen.
Zwarte weduwe
Een druppel gif van de spin is 15 keer giftiger dan een druppel gif van de ratelslang.
- Gif: Neurotoxisch gif. Zoek medische hulp bij beet.
- Habitat: Voornamelijk in de VS
- Latijnse naam: Latrodectus mactans
- Geslacht: Latrodectus
- Grootte: Het lijf van het vrouwtje is 1,2 tot 1,6 centimeter lang, het mannetje is drie keer zo klein.
De zwarte weduwe heeft een glanzend, zwart lijf met een rood, zandlopervormig patroon aan de onderkant.
De zwarte weduwe is de beruchtste spin uit het geslacht Latrodectus, maar zijn dodelijkheid moet niet worden overdreven. Hoewel het neurotoxische gif van de zwarte weduwe inderdaad dodelijk kan zijn voor de mens, zijn er sinds 1983 geen sterfgevallen meer geregistreerd.
Dit komt doordat er minder mensen door de zwarte weduwe worden gebeten en de behandeling verbeterd is.
Dat betekent niet dat de zwarte weduwe ongevaarlijk is. Hoewel een beet meestal alleen klachten veroorzaakt als pijn, zwelling en roodheid, kan een vergiftiging binnen 30-60 minuten leiden tot ernstiger symptomen, zoals hevige spierkrampen, koorts, een hoge bloeddruk en hartkloppingen. En als het gif de ademhalingsspieren binnendringt en verlamt, is een beet van de zwarte weduwe dodelijk.
Het risico op ernstige symptomen is het grootst bij kinderen, bejaarden en zwakkeren, maar zoek altijd medische hulp als je door een zwarte weduwe bent gebeten.
Vioolspin
Hoewel vioolspinnen giftig zijn voor de mens, eet de Zuid-Amerikaanse wolaap ze zonder problemen.
- Gif: Necrotisch gif. Zoek medische hulp bij beet.
- Habitat: VS
- Latijnse naam: Loxosceles reclusa
- Geslacht: Loxosceles
- Grootte: Circa 2,5 centimeter lang
De vioolspin heeft een licht, haarloos lijf met op het voorste deel een patroon in de vorm van een viool – vandaar de naam.
In tegenstelling tot de meeste andere spinnen heeft de vioolspin zes ogen in plaats van acht.
Hij leeft bij voorkeur in grotten en op andere beschutte plaatsen, maar kan ook als huisspin voorkomen en zich verstoppen tussen lakens en dekens.
De vioolspin is giftig voor de mens. Als je gebeten wordt, ontstaan er na zes tot acht uur symptomen zoals zwellingen en kapotte bloedvaten rond de beet.
Dit komt doordat het necrotische gif van de spin een enzym bevat dat weefsel afbreekt, waardoor er wonden ontstaan die moeilijk genezen.
Deze nare wonden zijn in het ergste geval dodelijk, maar dat komt zelden voor. Zoek echter wel medische hulp als je gebeten wordt.
Braziliaanse zwerfspin
Naast de gangbare symptomen kan een beet van de Braziliaanse zwerfspin bij mannen een lange, pijnlijke erectie veroorzaken, doordat het gif het parasympathisch zenuwstelsel stimuleert.
- Gif: Neurotoxisch gif. Zoek direct medische hulp.
- Habitat: Zuid-Amerika
- Latijnse naam: Phoneutria fera, Phoneutria nigriventer e.m.
- Geslacht: Phoneutria
- Grootte: Maximaal 15 centimer
De Braziliaanse zwerfspin is te herkennen aan zijn grote, harige lijf. Achter op zijn voorpoten staan karakteristieke zwart-witte strepen, die zichtbaar worden als hij in een dreigende houding op zijn achterpoten staat.
De Braziliaanse zwerfspin is agressief en valt snel aan als hij zich bedreigd voelt.
Overdag jaagt de Braziliaanse zwerfspin actief en ’s nachts zoekt hij een schuilplaats op een bananenblad – of soms in een schoen. Daardoor komt hij ook betrekkelijk vaak in contact met mensen.
In 2006 werden er in Brazilië 2700 beten van de Braziliaanse zwerfspin gemeld – en een beet van deze giftige spin voel je wel.
Een beet van de Braziliaanse zwerfspin is erg pijnlijk en je kunt erdoor in shock raken. Andere symptomen zijn trillen, hartkloppingen, zweten, koude rillingen, spierspanning en braken.
Het neurotoxische gif van de spin is een chemische cocktail van onder andere histamine en serotonine, die het zenuwstelsel aantasten.
Met één enkele beet kan de Braziliaanse zwerfspin 8 milligram gif inspuiten. Dat is genoeg om 300 muizen te doden en kan in zeldzame gevallen ook dodelijk zijn voor de mens. Sinds 1903 zijn er echter slechts 15 sterfgevallen gemeld.
De meeste mensen herstellen na één à twee dagen, en slechts 2,3 procent van de mensen die worden gebeten, moet met een tegengif worden behandeld. Niettemin moet je wel medische hulp zoeken als je bent gebeten.
Australische tunnelwebspin
Hoewel mensen kunnen sterven door een beet van de Australische tunnelwebspin, zijn honden, katten en ratten vrijwel immuun voor het gif.
- Gif: Neurotoxisch gif. Zoek direct medische hulp.
- Habitat: Australië, Zuidoost-Azië en Nieuw-Zeeland
- Latijnse naam: Atrax robustus
- Geslacht: Atrax
- Grootte: Het lijf kan 5 centimeter worden, de spanwijdte 8 centimeter.
De Australische tunnelwebspin is een vrij grote vogelspin met een glanzend, donkerbruin lijf en harige poten. Hij heeft ook een paar indrukwekkende hoektanden, waarmee hij agressief zwaait als hij zich bedreigd voelt.
De Australische tunnelwebspin is de giftigste spin ter wereld. Hij leeft in het oosten van Australië in vochtige, koele gebieden onder rotsen of boomstammen.
De giftige spin voedt zich met kevers, kakkerlakken en slakken, die hij vanuit zijn schuilplaats aanvalt en meetrekt naar zijn hol om ze daar op te eten.
Het gif van de spin is neurotoxisch en het kan hevige pijn, trillen, spierkrampen, gezichtsstoornissen en verlamming van de luchtwegen veroorzaken.
Een beet van de Australische tunnelwebspin kan al na 15 minuten fataal zijn, dus er moet zo snel mogelijk medische hulp gezocht worden.
Beten zijn echter zeldzaam en kunnen goed worden behandeld. Sinds de ontwikkeling van een tegengif in 1981 zijn er geen sterfgevallen meer gemeld.