Kleine temperatuurverschillen in het embryonale stadium bepalen of een schildpad een mannetje of een vrouwtje wordt.
Tot nu toe werd dan ook gedacht dat het puur toeval is welk geslacht uit een legsel komt, maar zo simpel is het niet, zo blijkt uit proeven van onderzoekers van de Chinese Academy of Sciences.
Ze deden eieren van de Chinese driekielschildpad in een broedkast en zorgden ervoor dat er een temperatuurverschil van maximaal 4,7 °C was tussen het ene en het andere uiteinde van de eieren.
Embryo’s zoeken de juiste temperatuur
29 °C is optimaal voor schildpadeieren, want die temperatuur leidt tot evenveel mannetjes als vrouwtjes. Daarom zoeken embryo’s in het ei deze temperatuur op als ze de kans krijgen.
Schuift op naar warmte
In een ei dat in het midden onder de 29 °C is, zoekt het embryo de warmste kant op.
Onder 29°C: vooral mannetjes
Schuift op naar kou
In een ei dat in het midden boven de 29 °C is, zoekt het embryo de koudste kant op.
Boven 29 °C: vooral vrouwtjes
Van tevoren hadden ze de helft van de schildpadeieren behandeld met de stof capsazepine, die het vermogen van de embryo’s om de temperatuur aan te voelen wegneemt.
Hierna werden metingen verricht van de bewegingen van de schildpadembryo’s.
De onbehandelde schoven soms wel 6 millimeter op, terwijl de behandelde embryo’s over het algemeen op hun plek bleven.
Een schildpadembryo kan tot 6 mm naar de kant van het ei met de optimale temperatuur opschuiven.
Temperatuur bepaalt mede het geslacht
Uit de metingen bleek ook dat de onbehandelde embryo’s altijd in de richting van een temperatuur van 29 °C bewogen, die een gelijke verdeling van mannetjes en vrouwtjes oplevert.
De proef duidt erop dat de embryo’s zelf hun geslacht kunnen bepalen, maar instinctief precies de temperatuur opzoeken die een 50/50-verdeling geeft.
Doordat ze op deze manier een balans zoeken, zijn schildpadden mogelijk niet zo gevoelig voor een warmer klimaat als tot nu toe gedacht.
Dat geldt wellicht ook voor bepaalde reptielen en vissen waarbij de temperatuur het geslacht bepaalt.