Naakte molratten, die voorkomen in het oosten van Afrika, zijn uniek in de wereld van zoogdieren. Ze leven ondergronds in koloniën, en hun hiërarchie vinden we verder alleen bij insecten als mieren, bijen en termieten.
Kolonie is één grote familie
Bovenaan staat de koningin, de enige die jongen baart. Dat zijn dus allemaal (half)broers en (half)zussen, en ze hebben verschillende gespecialiseerde taken.
Dit zijn de taken van de molrattenmaatschappij:
De koningin
Baart per jaar 20-30 jongen.
De harem
Bestaat uit mannetjes die de koningin moeten bevruchten.
De soldaten
Beschermen de kolonie tegen vijanden.
De werkers
Graven tunnels, vergaren voedsel en passen op de jongen van de koningin.
Zo zijn er babysitters voor het nageslacht van de koningin. Biologisch gezien hebben ze er belang bij om de jongen groot te brengen, want zij dragen dezelfde genen.
Toch vragen biologen zich af hoe het komt dat ze zo zorgzaam zijn, want moederlijke zorg wordt meestal veroorzaakt door hormonen uit de eierstokken van een zwanger vrouwtje – en de gewone vrouwtjes hebben geen eierstokken.
De kindermeisjes van de kolonie krijgen hormonen binnen met de poep van de koningin en zijn dan zorgzamer.
Babysitters eten ontlasting van de moeder
Nu hebben wetenschappers van de Japanse Azabu University er een verklaring voor gevonden. De oppas eet uitwerpselen van de koningin op en krijgt zo het geslachtshormoon oestradiol binnen.
De onderzoekers vergeleken twee groepen babysitters: de ene groep kreeg poep met en de andere groep kreeg poep zonder het hormoon. Vrouwtjes die het hormoon kregen, waren alerter op geluiden van de jongen dan andere.
Zo zorgt de koningin ervoor dat er goed op haar jongen wordt gepast.