Shutterstock

Leger gemuteerde muggen roeit eigen soort uit

Een wat paradoxale tactiek beheerst de muggenpopulatie door enorme zwermen muggen in de natuur vrij te laten.

750 miljoen muggen worden volgens plan in de staat Florida in de VS uitgezet om de populatie in toom te houden. De losgelaten insecten krijgen namelijk een genetisch wapen mee dat het voortplantingsvermogen van de hele muggenpopulatie tempert.

Zo hopen de autoriteiten het risico op door muggen overgebrachte ziekten, zoals het zikavirus, dengue, chikungunya en gele koorts, te verlagen.

De mutantmuggen worden vanaf 2021 gedurende twee jaar ingezet in de genetische oorlog.

Muggenlarven met het speciale killergen zijn van gewone larven te onderscheiden doordat ze oplichten. Tijdens de mutatie hebben ze een bepaalde opsporingsstof meegekregen.

© Oxitec

Genetische fout remt muggenvoortplanting

Stijgende temperaturen en waterstanden creëren nieuwe leefgebieden voor muggen, die hun virusziekten daarmee naar nieuwe contreien verspreiden.

Onderzoekers ontwikkelen daarom genetisch gemodificeerd ongedierte dat zelf de eigen soort uitroeit, zonder andere soorten schade te berokkenen.

Het bedrijf Oxitec aan Oxford University teelt bijvoorbeeld mannetjesmuggen van de soort Aedes Aegypti. Met behulp van een toegebrachte genetische fout sterven de muggen voordat ze volgroeid zijn, maar dan hebben ze hun dodelijke genen al in de natuur verspreid door te paren.

3 stappen – Zo doden weeffoutjes de muggen van binnenuit:

1. Schadelijk gen wordt aangebracht

Aan het DNA van de muggen wordt een gen toegevoegd (groen), dat in de cellen het eiwit tTAV (blauw) produceert. Dit eiwit bevordert de aanmaak van nog meer tTAV.

Lasse Alexander Lund-Andersen / Shutterstock

2. Moleculen worden opgenomen

Door de overproductie worden de RNA-moleculen (rood), die normaal cruciale genen (paars) omzetten in bijvoorbeeld andere eiwitten, volledig opgenomen door tTAV.

Lasse Alexander Lund-Andersen / Shutterstock

3. Muggen gaan dood

Omdat belangrijke genen zijn uitgeschakeld, werkt de cel niet goed en sterft hij af. Wanneer er genoeg cellen sterven, houden de organen ermee op, en enkele dagen later sterft de gemuteerde mug zelf. Door die vertraagde dood kan de mug nog wel zijn zelfdestructieve genen aan zijn kroost doorgeven.

Lasse Alexander Lund-Andersen / Shutterstock

Bij de jonge muggen leidt de fout ertoe dat de vrouwtjes – de enige die bloed zuigen – sterven voordat ze zich tot mug verpoppen. De gemodificeerde mannetjes, die alleen nectar zuigen en dus geen risico voor de mens vormen, leven precies lang genoeg om de genetische fouten te kunnen doorgeven.

Het eindresultaat is dat er al met al minder muggen zijn en dat het risico op de verspreiding van ziekten daardoor afneemt.

96% van de muggensoort kan sterven

In zo’n tien jaar tijd hebben de onderzoekers gemuteerde muggen in de natuur uitgezet, met wisselend succes. De laatste Braziliaanse experimenten uit 2019 doodden tot 96 procent van de ongewenste muggensoort.

Miljoenen muggen uitgezet in de natuur

2010 – Kaaimaneilanden

  • 300 mensen in het proefgebied
  • 82 procent minder muggen
1

2012 – Itaberaba, Brazilië

  • 1800 mensen in het proefgebied
  • 85 procent minder muggen
2

2013 – Mandacaru, Brazilië

  • 2800 mensen in het proefgebied
  • 96 procent minder muggen
3

2014 – Jacobina, Brazilië

  • 50.000 mensen in het proefgebied
  • 79 procent minder muggen
4

2021 – Florida Keys, VS

  • 73.000 mensen in het proefgebied
  • Geplande omvang: 750 miljoen muggen
5
© Shutterstock

Een omstreden onderzoek duidt er echter op dat de muggen kunnen overleven met de zelfdestructieve genen en nieuwe hybride soorten kunnen voortbrengen.

Milieuorganisaties bekritiseren daarom de technologie, waarvan ze vrezen dat die bijwerkingen voor het milieu zal hebben.