Voelen insecten pijn?
Een vlieg kan keer op keer tegen het raam vliegen zonder dat hij er last van lijkt te hebben. Betekent dat dat insecten geen pijn voelen?
Wetenschappers vragen zich af of kevers wel pijn voelen als bijvoorbeeld mieren aan hun voelsprieten trekken.
Voor het voelen van pijn is een vorm van lichamelijk bewustzijn nodig.
Een dier moet een referentiepunt hebben, een normaal basisgevoel dat de pijn verandert.
Bewustzijn geeft pijn
Of insecten pijn kunnen voelen, hangt dus af van of ze een vorm van bewustzijn hebben.
De meeste insectenkenners betwijfelen dat, want de hersenen van een insect bevatten maar zo’n 250.000 neuronen, en verreweg de meeste daarvan dienen om de ogen en andere zintuigen aan te sturen. Ter vergelijking: een bruine rat heeft 200 miljoen neuronen.
Kakkerlakken hebben met 1 miljoen neuronen het grootste brein van de insectenwereld.
Daarnaast staan insecten evolutionair gezien ver van ons af, waardoor hun mogelijke gedrag onder invloed van pijn door ons moeilijk af te lezen is.
Omgekeerd is het makkelijk om te zien dat bijvoorbeeld een hond pijn voelt: hij maakt dezelfde bewegingen als wij en stoot geluiden uit die lijken op die van ons.
Zenuwcellen lijken op die van zoogdieren
Uit proeven met fruitvlieglarven blijkt echter dat deze insecten zenuwcellen in hun huid hebben die reageren op beschadigingen van het weefsel. Deze komen overeen met de zogeheten nocireptoren of pijnreceptoren bij zoogdieren.
Bij zoogdieren zitten deze receptoren in bijna al het weefsel, en ze sturen pijnsignalen naar de hersenen, waardoor het gevoel van pijn ontstaat.
Of er bij insecten iets vergelijkbaar gebeurt, is nog niet bekend.
Fruitvlieglarve kronkelt van de pijn
Bij een experiment om aan te tonen of insecten pijn voelen, observeerden wetenschappers fruitvlieglarven die met een stokje geprikt werden.
Als het stokje niet verwarmd was, reageerden de larven er niet op.
Maar als het stokje 40 °C was, maakten de larven kronkelende bewegingen.
Uit die reactie blijkt dat de larven zenuwcellen in hun huid hebben, maar niet of de bewegingen het gevolg van pijn waren of gewoon een vluchtreflex.