Je hoort vaak dat vlinders hun vermogen om te vliegen verliezen – of zelfs kunnen sterven – als je het stof van hun vleugels wrijft. Een aangrijpend en romantisch verhaal, maar het heeft niets met de werkelijkheid te maken.
Het stof op de vleugels bestaat uit platte schubben die vlinders hun prachtige kleuren geven. Sommige schubben bevatten pigmentkorrels, maar veel felle kleuren ontstaan door de manier waarop de schubben licht weerkaatsen.
De schubben liggen als dakpannetjes op elkaar, en als er licht doorheen dringt, wordt het door de lagen weerkaatst. Als de afstand tussen de schubben precies overeenkomt met de golflengte van blauw licht, zal het weerkaatste blauwe licht dus extra fel zijn.
De reden is dat de lichtgolven van verschillende lagen in fase komen, dus dat ze met elkaar meetrillen. De schubben zullen andere kleuren ‘doven’ omdat de weerkaatste lichtgolven van die kleuren niet in fase zijn.
Stof helpt de soort te blijven bestaan
Vlinders gebruiken hun kleurenpatroon om partners te vinden. Bij sommige soorten hebben mannetjes speciale geurschubben. Die geven stoffen af waar vrouwtjes op afkomen.
Daarmee zijn de schubben – of het vlinderstof – belangrijk voor het voortbestaan van de soort, maar niet voor het vliegvermogen van de vlinder.