In 2007 waren wetenschappers getuige van een huiveringwekkend schouwspel toen ze een 1,5 kilometer lange lavatunnel in het noordwesten van Saoedi-Arabië onderzochten.
Achter in de Umm Jirsan-grot vonden ze enorme stapels van honderdduizenden botresten van ezels, gazellen, geitenantilopen, paarden – en ook mensen.
Pas nu hebben dierentuinarcheologen van een Duits Max Planck-instituut ontdekt dat een hyenasoort het massagraf waarschijnlijk gedurende 7000 jaar heeft opgebouwd.
Botresten wijzen de dader aan
In een wetenschappelijk artikel hebben de onderzoekers bijtsporen, tekenen van vertering en de grootte van de botresten geanalyseerd en dat alles vergeleken met de eigenschappen van dieren waarvan bekend is dat ze aas in grotten verzamelen.
De analyse duidt erop dat gestreepte hyena’s (Hyaena hyaena) hun tanden in de botten hebben gezet en deze duizenden jaren lang hebben verzameld.
De oorsprong van het massagraf is tot dusver betwist omdat er geen gestreepte hyena’s meer in het gebied leven.
Toch past het bij het gedragspatroon van de hyenasoort om botten diep in grotten te verzamelen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld wolven.
Het letsel aan de botten komt ook overeen met de kaken en het gebit van de gestreepte hyena.
De groeven en putjes in deze voorpoot komen overeen met de kaakpatronen van een hyena.
Sommige botten zijn doormidden gebeten, waardoor kleinere aaseters als vossen, die geen botten kunnen breken, worden uitgesloten.
De onderzoekers vonden zes mensenschedels, die volgens hen in de grot zijn beland doordat hyena’s begraven lichamen verzamelden. Hyena’s hebben eerder mensen opgegraven en niets anders achtergelaten dan het schedelbot.
Gestreepte hyena’s jagen in roedels, maar eten ook vaak aas. De soort leeft in India, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, maar is nu gecategoriseerd als kwetsbaar.
Grotvondst kan verleden van regio belichten
De Saoedi-Arabische woestijn is een dor gebied waar weinig biologische resten uit het verleden overblijven omdat de hitte alles afbreekt, zelfs beenderen.
Daarom vormen de bottenhopen in de grot van Umm Jirsan een unieke vondst die inzicht kan geven in het leven in de regio tot 7000 jaar geleden.
Wetenschappers willen nu proberen genetisch materiaal uit de botten te halen. Met isotopen uit tanden kunnen ze nagaan waar dieren uit de oudheid van leefden en waar ze vandaan kwamen.
Ze hopen dat het onderzoek zal helpen verklaren wanneer en hoe de jagers in dit gebied zijn overgestapt op een herdersbestaan.