Huid past zich aan omgeving aan
Dankzij zijn platte bouw heeft de huid een groot oppervlak, dat heel geschikt is om zuurstof op te nemen.
Kikker ademt met zijn huid
De padachtige kikker Barbourula kalimantanensis uit Borneo heeft geen longen nodig. Haarvaten vlak onder de huid nemen zuurstof uit lucht en water op en brengen die naar de rest van het lichaam.
Wetenschappers denken dat het de kikker voordelen biedt om in koude, snelstromende rivieren te leven. Die bevatten meer zuurstof, en de kou vertraagt de stofwisseling. Bovendien kan de kikker makkelijker op de bodem blijven zonder de opwaartse kracht van de longen.
De bergduivel is een Australische hagedis die zijn dorst kan lessen via een bijzondere structuur op zijn huid.
Hagedissenhuid brengt water naar de mond
De slechts 10 tot 15 centimeter lange bergduivel leeft in het kurkdroge westen en midden van Australië. Deze vreedzame hagedis eet insecten en heeft scherpe stekels op zijn huid die roofdieren afschrikken én zijn vochthuishouding in balans houden.
Om het weinige vocht in het lichaam binnen te houden, laat de huid van de hagedis geen water door, maar hij helpt wel bij het verzamelen van waterdruppeltjes.
De huid bestaat uit schubben met een netwerk van kleine groeven ertussen. Die vormen een soort kanaaltjes die dauwdruppels die op de huid terechtkomen rechtstreeks naar de mond brengen.
Op infraroodfoto’s is te zien dat de temperatuur hoger is op de vlekken van de giraf, of ze nu aan direct zonlicht zijn blootgesteld of niet.
Vlekken koelen de giraf
De kenmerkende gevlekte huid van de giraf is niet alleen voor de sier en voor camouflage. In de brandende zon bieden de vlekken een groot voordeel: ze dienen als een soort ventilatieroosters die het dier koelen.
Om de Afrikaanse hitte uit te kunnen houden, heeft de giraf een aantal koelmethoden ontwikkeld. Zijn hele huid zit vol zweetklieren, en in de vlekken zijn die een stuk groter dan op de rest van zijn vel.
Onder elke vlek zitten twee grote netwerken van bloedvaten. Als de lichaamstemperatuur van de giraf stijgt, verwijden die zich en stroomt er veel bloed naar de vlekken, waardoor lichaamswarmte naar buiten kan.
Ook heeft de slanke, boomlange giraf heel veel huid in verhouding tot zijn gewicht. Daardoor kan hij zijn lichaamswarmte beter reguleren.
Huidneppers
Door de zwart-witte strepen van de zebra zien insecten als vliegen en dazen de landingsbaan over het hoofd en vliegen ze door.
Zebrastrepen brengen insecten in de war
Als een paard en een zebra door een zwerm vliegen lopen, gaan verreweg de meeste op het paard zitten. Dat komt omdat vliegenogen een lage resolutie hebben en de insecten de landingsmogelijkheden moeilijk kunnen inschatten op de gestreepte zebrahuid.
Video’s laten zien dat de insecten hun snelheid niet kunnen bijstellen en langs de zebra vliegen of ertegenaan botsen.
VIDEO: Mislukte landing van een vlieg op een zebra
*Bron: University of California* De strepen van een zebra brengen parasieten en vliegen in de war, waardoor die minder vaak op de huid van het dier landen.
De zebrahuid heeft niet alleen strepen, maar scheidt ook geurstoffen af die insecten vies vinden.
Onderzoekers hebben geprobeerd de tactiek van zebra’s ook bij paarden toe te passen om ze tegen dazen te beschermen. Paarden die een deken met zebrastrepen dragen, blijken een stuk minder bloedzuigende vliegen op zich te krijgen dan soortgenoten met een zwarte of witte deken.
Zelfs een opgezette klauwier zoals op de foto doet een kameleon van kleur veranderen, zodat het lijkt te verdwijnen op een tak.
Kleurverandering fopt roofdieren
Smiths dwergkameleon is een meester in camouflage en verandert in een oogwenk van kleur als er een roofdier opduikt.
Zijn aartsvijanden zijn de grauwe klauwier (een vogel) en de boomslang.
Vogels hebben een scherper oog voor kleuren dan mensen. Daarom doet het kameleon zijn best om zijn kleur aan te passen aan de omgeving als de klauwier zich vertoont.
Als hij zich geconfronteerd ziet met de boomslang, die minder visueel ingesteld is en kleuren slechter waarneemt, hoeft het kameleon zich minder uit te sloven.
De huid van de stekelmuis fopt roofdieren.
Slappe huid biedt veiligheid
Een broze huid klinkt niet direct als een pluspunt, maar de Afrikaanse stekelmuis denkt daar heel anders over. Zijn dunne, loszittende vel is zijn redding als hij belaagd wordt door een roofdier. De muis kan tot 60 procent van de huid op zijn rug laten vallen en zo ontkomen.
Van de buitenkant ziet de vacht van de stekelmuis er net zo uit als die van een gewone muis, maar vanwege de vele haarzakjes is er minder plaats voor bindweefsel, waardoor de huid zeer broos is.
De huid laat makkelijk los, want hij zit 77 procent losser dan bij gewone muizen en is 20 keer zo slap.
Hoewel de muis vaak bloed verliest en lelijke wonden oploopt van klauwen en tanden als hij zijn huid afschudt, kan hij de verloren huid razendsnel herstellen – inclusief zweetklieren en haarzakjes.
Het genezingsproces gaat zo snel dat een wond in één dag met 64 procent kan afnemen.
Huid zorgt voor voedsel
De huid van potvissen verraadt felle diepzeegevechten met inktvissen.
Inktvissenjacht vergt een dikke huid
Potvissen hebben de dikste huid ter wereld: op de rug en de kop maar liefst 35 centimeter. En onder die huid zit nog eens een dikke laag blubber.
Zijn dikke huid komt de potvis goed van pas als hij het opneemt tegen een rivaal of 3000 meter diep duikt om op enorme inktvissen te jagen.
VIDEO: De maag van potvissen verraadt mysterieuze gevechten met inktvissen
*Bron: Bertrand Loyer, filmregisseur* Wetenschappers hebben nog nooit een gevecht tussen een potvis en een inktvis in de diepzee geobserveerd, maar er is bewijs dat ze plaatsvinden, waarmee de jacht van de potvis is gereconstrueerd.
De tentakels van de soms wel 18 meter lange prooidieren zijn uitgerust met honderden zuignappen met scherpe tanden, waarmee de inktvissen in hun doodsstrijd diepe scheuren maken in de huid van de potvissen.
Hoewel de walvis meestal als winnaar uit de bus komt, houdt hij lelijke littekens over aan zijn gevechten met zijn volgende maaltijd.
Dankzij de overlappende platen van een schubdier worden de tanden van roofdieren langs het lichaam geleid.
Huid is pantser tegen roofdieren
Schubdieren hebben grote, overlappende ‘dakpannen’ van keratine op hun huid. Dat is hetzelfde materiaal als waar je nagels van zijn gemaakt. Als een schubdier zich bedreigd voelt, rolt het zich op als een bal en gebruikt het zijn schubben als een harnas.
De schubben zijn gelukkig niet zo zwaar als een echt harnas, maar desondanks zijn ze zeer solide en scheuren ze nauwelijks dankzij de keratinestructuur.
Als een roofdier de schubben openscheurt, raakt de buitenkant van het dier beschadigd in plaats van het onderliggende weefsel.
Steeds meer onderzoekers laten zich inspireren door het geringe gewicht en de degelijkheid van de huid van schubdieren en werken aan een nieuw soort harnas voor mensen.
De zeeslak heeft een belangrijk gen van een alge overgenomen, waarmee hij met behulp van bladgroenkorrels van zonlicht kan leven.
Groene zeeslak leeft van zonlicht
De zeeslak Elysia chlorotica wordt wat hij eet.
Als hij jong is, is de slak doorzichtig, maar hoe meer algen hij eet, hoe groener hij wordt. Uiteindelijk lijkt hij als twee druppels water op een blad. Normaal worden bladgroenkorrels van planten en algen afgebroken in het spijsverteringskanaal van dieren, maar de zeeslak weet het uiterste uit zijn algenmaaltjes te halen.
Gestolen gen maakte zonne-energie mogelijk
Celsamenwerking benut zonlicht
Als de algen worden afgebroken in de darmen van de slak, komen bladgroenkorrels en het gen psbO in de lichaamscellen terecht. Samen zetten ze de stralen van de zon om in energie.
De groene kleur is te danken aan de bladgroenkorrels van de algen, die in de slak doorgaan met hun fotosynthese. De slak bewaart niet alleen de bladgroenkorrels, maar heeft ook een gen van de alge overgenomen dat ze aan het werk zet.
Dat gen stelt planten en algen in staat zonlicht om te zetten in chemische energie, en als de slak genoeg algen heeft gegeten, is zonlicht zijn primaire voedingsbron.
Zwarte vlekjes langs de muil van de krokodil dienen als fijngevoelige sensoren die bewegingen van prooidieren oppikken.
Gevoelige krokodillenhuid bespeurt prooidieren
De taaie, schubbige huid van de krokodil is zeer gevoelig dankzij kleine, zwarte vlekjes, die als zintuigen dienen.
Die zitten vooral op de neus en rond de bek en bevatten talloze zenuwuiteinden en aanrakingsreceptoren.
De circa 9000 voelorganen kunnen een druk van maar 78 miljoenste newton oppikken en zijn daarmee tien keer zo gevoelig als onze vingertoppen.
Hierdoor zijn krokodillen in staat de kringen te registeren van één druppel die in het water valt, en merken ze de kleinste beweging van een prooidier.
Bij een proef voerden onderzoekers krokodillen in volledige duisternis. De reptielen gingen recht op het eten af en hadden het in 50 tot 70 milliseconden op.