Potvis hersenen 1/2015

De grootste dierenhersenen

De hersenen zijn in vele opzichten fascinerend. Dankzij zijn 7,8 kilo zware brein kan de potvis zich oriënteren in het duister op 3000 meter diepte, en de olifant kan zichzelf herkennen in een spiegel. Lees meer in onze top 3.

1. Potvis

Potvis zwemt zijn hersenen achterna.

? Hersengewicht: 7,8 kg

De potvis kan duiken tot wel 3000 meter diepte. In het donker van de diepzee vindt hij zijn weg en zijn prooi met behulp van sonar. De enorme hersenen van de meesterduiker vormen daardoor waarschijnlijk een verfijnd navigatie-instrument.

Onderzoek naar de hersenen van potvissen wijst uit dat de reuk- en smaakcentra laagontwikkeld zijn. Het gehoorcentrum is echter groot, wat erop duidt dat de potvis goed hoort en geluidsindrukken heel precies verwerkt.

Het deel van de hersenen dat bij zoogdieren de poten aanstuurt, is klein, wat niet verrassend is. De grote hersenen zijn echter enorm, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van de hersenen. Voor een mens zou dat een hoge intelligentie betekenen, maar of dat voor de potvis ook geldt, weten we niet.

2. Olifant

Olifant vergeet nooit iets.

? Hersengewicht: 6,0 kg

Olifanten onthouden alles – we spreken niet voor niets van een olifantengeheugen. Oude dieren worden vaak kuddeleider omdat ze weten waar waterroutes lopen en waar bronnen en voedsel te vinden zijn – kennis die ze in hun lange leven hebben opgedaan.

Bovendien hebben olifanten zelfbewustzijn. Anders dan veel andere dieren herkent een olifant zichzelf in de spiegel. Dit ontdekten onderzoekers toen ze een klodder verf op de kop van een olifant smeerden, waarna ze hem voor een spiegel zetten. De olifant probeerde met zijn slurf de verf weg te krijgen – van zijn kop, niet van de spiegel.

Foto: Shutterstock

3. Tuimelaar

Jongen krijgen een naam.

? Hersengewicht: 1,5 kg

Tuimelaars hebben een indrukwekkende taal, waarin ze bijvoorbeeld elkaar bij de naam noemen. Zo roepen ze elk van hun jongen met een bepaald herkenningsfluitje.

Een deel van het bewustzijn benut de tuimelaar voor fysiologische doeleinden zoals ademhalen, wat bij mensen vanzelf gaat. Tuimelaars moeten daarom met één hersenhelft tegelijk slapen. Uit EEG-metingen blijkt dat de activiteit in de ene helft daalt zodra de tuimelaar een oog dichtdoet. 30-60 minuten later stijgt de hersenactiviteit weer in die helft, terwijl deze daalt in de andere hersenhelft.

Foto: Scanpix

Neem een kijkje in de hersenen van 7 andere diersoorten

Kijk welke plaats de mens inneemt in de top 10 van de zwaarste hersenen van het dierenrijk: